Πώς ο Γιάνης Βαρουφάκης θα μείνει στην ιστορία της χώρας και γιατί

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μάντζαρης

Blog http://economistmk.blogspot.gr

Εκδότης του http://onusnewsgr.blogspot.com

Ο Γιάνης Βαρουφάκης αποτελεί ένα σύντομο και περιεκτικό κεφάλαιο στην ιστορία της χώρας. Πρόκειται για τον υπουργό οικονομικών της Ελλάδας από τις 27 Ιανουαρίου 2015 έως τις 6 Ιουλίου 2015, μία ημέρα μετά το ιστορικό δημοψήφισμα όπου ο λαός είπε «ΟΧΙ» στην πρόταση των θεσμών και τα μέτρα λιτότητας.

   Ο τέως υπουργός οικονομικών δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Έσεξ, αργότερα, το 1985, δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Ιστ Άνγκλια, στο Νόργουιτς της Αγγλίας για δύο χρόνια και το 1987 δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ. Από το 1988 έως το 2000 δίδασκε οικονομική θεωρία και πολιτική φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϋ της Αυστραλίας. Παράλληλα έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο της Γλασκόβης ενώ κατέχει ερευνητική θέση στον τομέα της πολιτικής και οικονομικής φιλοσοφίας, στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Λέουβεν στο Βέλγιο.

   Σήμερα, ο Γιάνης Βαρουφάκης, 54 ετών, είναι καθηγητής Οικονομικής Θεωρίας στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών (από το 2000) και έως πρότινος Διευθυντής του Τομέα Πολιτικής Οικονομίας του ιδίου Τμήματος. Παράλληλα, είναι επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας (Lyndon Johnson Graduate School of Public Affairs, στο Όστιν), ενώ εργάζεται και σε άλλους τομείς, όπως η αρθρογραφία ή ως σύμβουλος σε εταιρίες, όπως στη Valve Corporation, στο Σιάτλ των ΗΠΑ.

   Ως εκ τούτου, η ακαδημαϊκή του καριέρα δείχνει πως πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα asset της ιστορίας των Ελληνικών κυβερνήσεων, όχι μόνο γιατί γνωρίζει καλά την οικονομική επιστήμη, αλλά γιατί αποδέχθηκε να γίνει υπουργός οικονομικών στην πιο κρίσιμη περίοδο της χώρας.

   Οι προηγούμενες κυβερνήσεις προχώρησαν σε ελάχιστες μεταρρυθμίσεις ανάπτυξης, ενώ παράλληλα τροφοδότησαν την Ελληνική κρίση με το μεγαλύτερο δάνειο στην ιστορία της ανθρωπότητας, ύψους 240 δισ. ευρώ (το λιγότερο!). Έτσι, η κυβέρνηση κλήθηκε να αντιμετωπίσει τους δανειστές, και να αξιοποιήσει τον Βαρουφάκη και κυρίως τις διαπραγματευτικές του ικανότητες.

   Στις 27 Ιανουαρίου ορκίστηκε Υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας, και λίγες ημέρες αργότερα ανακοίνωσε στην από κοινού συνέντευξη τύπου με τον Γερούν Ντάισελμπλουμ, ότι η Ελλάδα δε θα συνεργαστεί με την τρόικα η οποία δεν αποτελεί θεσμικό όργανο, αλλά θέλει να διαπραγματευτεί απευθείας με τους θεσμούς της ΕΕ και ΔΝΤ. Αυτή ήταν η πρώτη μεγάλη παρέμβασή του, προχωρώντας σε διαπραγμάτευση τεραστίων διαστάσεων.

   Μετά από μία σειρά συνεδριάσεων του Eurogroup και των ηγετών της Ευρώπης, με αντικείμενο εργασίας τη χώρα μας, τελικά ουδέποτε υπήρξε συμφωνία μεταξύ της Ελλάδας και των εταίρων, ενώ ο Βαρουφάκης δήλωσε ότι θα αρνούνταν να εφαρμόσει νέα υφεσιακά μέτρα χωρίς μέριμνα για ανάπτυξη ή διαγραφή χρέους. Οι δανειστές δε συμβιβάστηκαν ποτέ, όπως φάνηκε και από την τελική συμφωνία προ εβδομάδων, με αποτέλεσμα η στασιμότητα των διαπραγματεύσεων να οδήγησε στην παραίτηση του Βαρουφάκη, και την προώθηση του πιο διαλλακτικού Ευκλείδη Τσακαλώτου.

Οι αποκαλύψεις του τέως υπουργού για τις διαπραγματεύσεις

Κατά την περίοδο των διαπραγματεύσεων στις αρχές Ιουλίου του 2015 για την ελληνική κρίση χρέους, ο Γιάνης Βαρουφάκης με άρθρο του στη Βρετανική εφημερίδα The Guardian, υποστήριξε πως η Γερμανία επιδιώκει την έξοδο της Ελλάδας από το Ευρώ προς επιδίωξη των πολιτικών της συμφερόντων στην Ευρώπη.

   Ακόμα και μετά το «ΟΧΙ» στο δημοψήφισμα, ο Βαρουφάκης διαπίστωσε πως υπάρχει μία αρνητικά ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα του πως θα διαχειριστούν αυτό το αποτέλεσμα. «Μερικές ώρες αργότερα επέστρεψα στο διαμέρισμά μου και υπέγραψα την παραίτησή μου», δήλωσε σε συνέντευξή του, ως μία πράξη υποχώρησης υπέρ της θέλησης για συμφωνία έστω και εάν αυτή καταστρέφει τη χώρα περαιτέρω.

   Μάλιστα, ο Γιάνης Βαρουφάκης ανέφερε σε άλλη συνέντευξη: «Μία υπεύθυνη κυβέρνηση πρέπει να σχεδιάζει τι γίνεται σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Με εντολή πρωθυπουργού και αντιπροέδρου της κυβέρνησης, με την πλήρη γνώση της διαπραγματευτικής ομάδας, στο υπουργείο μου δημιουργήθηκε μία ομάδα 4-5 ατόμων, τα οποία έκαναν αυτό που έπρεπε να κάνει κάθε σοβαρό υπουργείο Οικονομικών υπό αυτές τις συνθήκες. Εάν μας κλείσουν τις τράπεζες, πως θα αντιδράσουμε. Εάν θα προσπαθούσαν να μας ωθήσουν εκτός της πόρτας της Ευρωζώνης, ποια θα ήταν τα βήματα που θα πρέπει να πάρουμε».

   Επίσης, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο New statesman, δήλωσε ότι από την αρχή των διαπραγματεύσεων, οι πιστωτές εν ολίγοις του ξεκαθάρισαν πως είτε θα δεχθεί τη συμφωνία ή η συμφωνία είναι νεκρή. Παράλληλα δήλωσε πως «η ευρωζώνη μας είναι ένα πολύ αφιλόξενο μέρος για αξιοπρεπείς ανθρώπους».

   Σε ερώτηση για τις δυο επιλογές της Ελλάδας, δηλαδή την άμεση έξοδο από το ευρώ ή την έκδοση IOUs, ο Βαρουφάκης είπε πως «δεν πίστευα ποτέ πως πρέπει να πάμε κατ’ ευθείαν σε νέο νόμισμα. Η άποψή μου ήταν πως αν τολμούσαν να κλείσουν τις τράπεζές μας, κάτι που θεωρούσα επιθετική κίνηση απίστευτης ισχύος, θα πρέπει να απαντήσουμε δυναμικά χωρίς να περνάμε το σημείο χωρίς επιστροφή. Θα πρέπει να εκδώσουμε δικά μας IOUs, ή τουλάχιστον να ανακοινώσουμε ότι θα εκδώσουμε δική μας ρευστότητα σε ευρώ. Θα πρέπει να «κουρέψουμε» τα ελληνικά ομόλογα του 2012 που κατέχει η ΕΚΤ ή να ανακοινώσουμε ότι θα το κάνουμε. Και θα πρέπει να πάρουμε τον έλεγχο της Τράπεζας της Ελλάδος. Αυτό ήταν το τρίπτυχο, τα τρία πράγματα με τα οποία νόμισα ότι έπρεπε να απαντήσουμε αν η ΕΚΤ έκλεινε τις τράπεζές μας. Προειδοποιούσα το υπουργικό συμβούλιο ότι αυτό θα συνέβαινε (η ΕΚΤ θα έκλεινε τις τράπεζές μας) για έναν μήνα, προκειμένου να μας σύρει σε μια εξευτελιστική συμφωνία. Όταν συνέβη, η σύστασή μου για «ενεργητική» απάντηση, ας πούμε ότι καταψηφίστηκε».

   Τέλος, αποκάλυψε πως κατά τη συνεδρίαση του Eurogroup από την οποία αποκλείστηκε η Ελλάδα, κάποιος αξιωματούχος, κάποιος ειδήμον της νομικής του μίλησε και είπε τα εξής λόγια «Το Eurogroup δεν υφίσταται νομικά, δεν υπάρχει συνθήκη που να έχει συγκροτήσει σε σώμα αυτή την ομάδα». «Άρα έχουμε μια ανύπαρκτη ομάδα που έχει την μεγαλύτερη εξουσία να καθορίσει τις ζωές των ευρωπαίων. Δε λογοδοτεί σε κανέναν, δεδομένου ότι δεν υφίσταται νομικά. Δεν τηρούνται πρακτικά και είναι εμπιστευτικό. Έτσι κανένας πολίτης δεν γνωρίζει τι λέγεται πίσω από κλειστές πόρτες… πρόκειται για αποφάσεις σχεδόν ζωής και θανάτου και κανένα μέλος δε λογοδοτεί σε κανέναν», πρόσθεσε.

Συμπεράσματα

Ο Γιάνης Βαρουφάκης λοιπόν ήρθε, ανέλαβε καθήκοντα υπουργού οικονομικών με 140,000 ψήφους πίσω του, διαπραγματεύτηκε απευθείας με τους δανειστές, προκάλεσε δημοψήφισμα με τη στάση του, είπε «ΟΧΙ» στα μέτρα λιτότητας, δεν πήρε ούτε 1 ευρώ δάνεια με μνημόνια (ο δανεισμός του κράτους προερχόταν κατά αποκλειστικότητα από έντοκα γραμμάτια, άλλωστε οι θεσμοί είχαν σταματήσει την παροχή βοήθειας και ρευστότητας πολλούς μήνες πριν), δεν υπέγραψε μνημόνια, ήταν έτοιμος για κάθε ενδεχόμενο όπως το επιβεβλημένο Capital Control, δε φοβήθηκε τις συνέπειες αναλαμβάνοντας το ρίσκο και το πολιτικό κόστος, και τέλος έφυγε μετά το δημοψήφισμα με το κεφάλι ψηλά, απέχοντας από τις τελευταίες εξελίξεις και την υπογραφή συμφωνίας λιτότητας.

   Πολλοί μπορεί να τον αποκαλούν πράκτορα, να τον προσβάλλουν αποδίδοντάς του ευθύνες για τη μη υπογραφή μνημονίων τόσου μήνες, αλλά σε κάθε περίπτωση πρέπει να γνωρίζουμε πως δεν είναι εκείνος που ευθύνεται για τη σημερινή κατάντια της χώρας, αλλά όλοι όσοι υπερασπίστηκαν τον εαυτό τους ενεργώντας ανήθικα και άνομα. Όπως έγραψε στον προσωπικό του λογαριασμό στο Twitter «Προς τρόικα εσωτερικού: Επιλέξτε όποιο φόρουμ, όποιο δικαστήριο, όποια αρένα θέλετε. Θα είμαι εκεί να υπερασπιστώ 5 μήνες αγώνων. Εσείς;».