Οι πηγές χρηματοδότησης του ISIS

Ο τρόπος χρηματοδότησης του ISIS παρέμενε δυσνόητος. Τώρα, γίνεται γνωστό, πως το Ισλαμικό Κράτος αγοράζει βόμβες και πληρώνει μισθοφόρους μαχητές από τα δολάρια που κερδίζει από τις πηγές πετρελαίου, από τα ορυχεία μεταλλευμάτων, αλλά και τις τράπεζες που ελέγχει.

   Επίσης επιβάλλει φόρο στις περιοχές που είναι υπό την κατοχή του, σε Ιράκ και Συρία. Αποκόμισε περί τα δύο δισ. δολάρια το 2014. Το CNNMoney έκανε συνεντεύξεις με πλήθος στρατιωτικών αναλυτών και οικονομικών ερευνητών, ενώ έχει εξετάσει και δεκάδες αναφορές από το ίδιο το Ισλαμικό Κράτος, το Αμερικανικό Θησαυροφυλάκιο, το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ, τα Ηνωμένα Έθνη, τη βρετανική κυβέρνηση και αρκετά ινστιτούτα ερευνών για την τρομοκρατία.

   Τα συνολικά αποτελέσματα δείχνουν γιατί ο ISIS είναι τόσο ισχυρός. Εγκατέλειψε  το απηρχαιωμένο μοντέλο της Αλ Κάιντα, η οποία βασίζονταν σε πλούσιους "χορηγούς" κυρίως από τα κράτη του αραβικού κόλπου. Ο ISIS είναι μία αυτοχρηματοδοτούμενη οργάνωση.

   Οι στρατιώτες της οργάνωσης κερδίζουν από 400 μέχρι και 1.200 δολάρια τον μήνα, ενώ σε αυτό το ποσό προστίθεται επίδομα 50 δολαρίων για τις συζύγους τους και 25 δολάρια για κάθε παιδί που έχουν, σύμφωνα με το Κέντρο Έρευνας του Κογκρέσσου. Οι έχοντες υψηλή εκπαίδευση, μηχανικοί και τεχνικοί, αποκομίζουν μέχρι και 1.500 το μήνα, σύμφωνα με άλλο έγγραφο ομάδας έρευνας των Ηνωμένων Εθνών.

   "Το Ισλαμικό Κράτος είναι σίγουρα ο καλύτερα χρηματοδοτούμενος τρομοκρατικός οργανισμός στην ιστορία. Οφείλεται στην ικανότητά του να κυβερνά σε περιοχές που υπάρχει κυβερνητική απουσία", σημειώνει ο Αντρέας Κριγκ (Andreas Krieg), στρατιωτικός αναλυτής στο King's College London, στο Κατάρ. Ας δούμε αναλυτικά πως ο ISIS πληρώνει τα πάντα:

   Φόροι: πάνω από 360 εκατ. τον χρόνο Τεράστιο ποσό από τα χρήματα προέρχεται από τους 8 εκατ. πολίτες που ζουν και εργάζονται στην περιοχή που κυριαρχείται από τους στρατιώτες της τζιχαντιστικής οργάνωσης. Τα πάντα είναι φορολογήσιμα είδη. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη Κέντρο της Γενεύης για την ασφάλεια και την πολιτική:

- Φόρος εισοδήματος: 10%

- Φόρος επιχειρήσεων: 10% - 15%

- Φόρος στις πωλήσεις: 2%

- Φόρος στις αναλήψεις: 5%

- Φόρος στα φάρμακα: από 10% - 35%

   Το Ισλαμικό Κράτος διακηρύττει πως όλοι οι φόροι είναι "zakat". Πρόκειται για την έννοια της "ελεημοσύνης" στην ισλαμική θρησκεία, συνώνυμο της "δεκάτης" στην χριστιανική παράδοση. Αλλά ο οργανισμός φορολογεί κάθε δραστηριότητα των πολιτών του. Οι μαθητές στα σχολεία καταβάλλουν για δίδακτρα 22 δολάρια το μήνα, για τα παιδιά του δημοτικού είναι αυτό το ποσό. Οι μεγαλύτεροι μαθητές καταβάλλουν 43 δολάρια το μήνα, ενώ οι φοιτητές δίνουν 65 δολάρια. Αυτά τα δίδακτρα παλαιότερα δεν υπήρχαν.

   Για να δωροδοκήσεις φρουρούς του ISIS, όταν ταξιδεύεις στους δρόμους του Ιράκ, μέσα στην περιοχή τους, χρειάζονται από 200 έως και 1.000 δολάρια. Υπάρχει μάλιστα και...ειδικός φόρος στους χριστιανούς ο οποίος ονομάζεται jizyah και υποτίθεται πως αποσκοπεί στην ασφάλειά τους.

   Σύμφωνα με τον μη κυβερνητικό οργανισμό κατά της οικονομικής διαφθοράς (FATF) ο οποίος προσπαθεί να εντοπίσει τρομοκράτες μέσα από την κίνηση των τραπεζικών λογαριασμών, ο ISIS έχει κατορθώσει να βρει τρόπο να αρπάζει χρήματα από την νόμιμη κυβέρνηση του Ιράκ. Τούτο, συμβαίνει ως ακολούθως:

   Στο βόρειο μέρος της χώρας υπάρχουν εργαζόμενοι από το Ιράκ. Η περιοχή τώρα βρίσκεται υπό την κατοχή του ISIS. Επιτράπηκε στους εργαζόμενους να πάνε ως το Τικρίτ και να λάβουν τους μισθούς τους. Όμως, μπαίνοντας ξανά στην περιοχή του Ισλαμικού Κράτους τους παρακρατήθηκε φόρος 50%.

   Ακόμα και εάν κάποιος θέλει να πάει να δει την οικογένειά του, το Ισλαμικό Κράτος απαιτεί 1.000 δολάρια ως φόρο...αναχώρησης, ενώ παράλληλα κατασχέτει - προσωρινά - όλη σου την περιουσία, κινητή και ακίνητη, σε περίπτωση που έχεις αποφασίσει να μην επιστρέψεις.

   Το σύνολο όλων αυτών των φόρων και των εσόδων γενικά έφτασαν τα 360 εκατ. δολάρια μέσα στο 2014, όπως δείχνει η έρευνα των ειδικών στην τρομοκρατία, Ζαν Σαρλ Μπρισάρ (Jean-Charles Brisard) και Ντάμιεν Μαρτίνεθ (Damien Martinez). Εκτιμούν πως μπορεί να φτάσει ακόμα πιο ψηλά το 2015, ακόμα και τα 800 εκατομμύρια.

   Δεν είναι όμως μόνο οι φόροι. Ο ISIS μπορεί να αποκομίσει χρήματα, όπως και κάνει, από τις πολλές επιχειρήσεις που λειτουργούν στην περιοχή. Από τη στιγμή που ελέγχει το 1/3 της παραγωγής του ιρακινού σιταριού και κριθαριού, σύμφωνα με τον  αρμόδιο οργανισμό  των Ηνωμένων Εθνών, μπορεί επίσης να κλέβει αγροτομηχανές και να τις πουλάει ή να τις νοικιάζει ξανά στους γεωργούς.

   Κατέλαβαν επίσης ένα τεράστιο ορυχείο φωσφόρου μαζί με εργοστάσια παρασκευής και επεξεργασίας φωσφόρου και θείου, όπως και εγκαταστάσεις τσιμέντου. Μπορεί λοιπόν να αποκομίσουν κέρδος μέχρι και 1.3 δισ. δολάρια τον χρόνο, σύμφωνα με τους Μπριζάρ και Μαρτίνεθ.

   "Το πλέον πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο για την οργάνωση είναι η περιοχή που κατέχει στο Ιράκ και τη Συρία. Το να κερδίσουμε αυτή τη γη από το Ισλαμικό Κράτος...είναι το πιο σημαντικό πράγμα που μπορούμε να κάνουμε", είπε ο Χαρλίν Γκαμπίρ (Harleen Gambhir), στρατιωτικός αναλυτής στο Ινστιτούτο για τη Μάθηση του Πολέμου.

   Μία από τις πρώτες κινήσεις που έκανε το Ισλαμικό Κράτος ήταν να καταλάβει πηγάδια πετρελαίου και διυλιστήρια. Ωστόσο, δεν έχει κατορθώσει, ακόμα τουλάχιστον, λόγω έλλειψης γνώσης και εμπειρίας, να παράξει στο μάξιμουμ. Ο πλησιέστερος υπολογισμός αναφέρει πως το 2014 παρήγαγε περίπου 50.000 βαρέλια την ημέρα, σαφώς λιγότερα από τα μισά, με βάση τη δυνατότητα που έχει η περιοχή.

   Οι διεθνείς κυρώσεις δεν επέτρεψαν στον ISIS να το πουλήσει νόμιμα, οπότε στράφηκε στην μαύρη αγορά. Αλλά δεν κέρδισε και πολλά. Αντλεί αργό πετρέλαιο από τα πηγάδια, το οποίο το διαθέτει στο ένα τέταρτο της τιμής της αγοράς. Όταν λοιπόν η τιμή του αργού πετρελαίου επίσημα ήταν 80 δολάρια το βαρέλι, ο ISIS το έδινε για μόλις 20, σύμφωνα με την FATF.

   Επιπλέον, το Ισλαμικό Κράτος πουλά πετρέλαιο στους εχθρούς του. Ο Μπασάρ αλ Άσαντ χρειάζεται να έχει καύσιμο στη δική του πλευρά. Από την άλλη και οι υποστηριζόμενοι από τις ΗΠΑ αντάρτες χρειάζονται πετρέλαιο για τις οχήματα και τα μηχανήματά τους.

   Προς το παρόν η τρομοκρατική οργάνωση πουλά χωρίς διακρίσεις, διότι ο στόχος της είναι να συνεχιστεί η χρηματοδότηση της επέκτασης του Ισλαμικού Κράτους, σε οποιαδήποτε κατεύθυνση, λέει η Κριστίνα Σόρι Λιάνγκ (Christina Schori Liang), από το Κέντρο Γενεύης για την Πολιτική και την Ασφάλεια.

   Οι αεροπορικές επιδρομές που ξεκίνησαν το Σεπτέμβριο του 2014 έχουν επιφέρει σοβαρό πλήγμα στους τρομοκράτες και έχουν πριονίσει τη δυνατότητά τους να μεταφέρουν και να διυλίζουν πετρέλαιο. Έχουν γίνει 8.573 επιθέσεις οι οποίες βρήκαν τον στόχο τους. 260 "εγκαταστάσεις πετρελαίου", όπως επίσης χιλιάδες μαχητές, κτίρια και μηχανήματα, όπως ανέφερε το υπουργείο Άμυνας. Αυτές οι επιδρομές βοήθησαν τον Οκτώβριο τον ιρακινό στρατό να ανακαταλάβει το τεράστιο διυλιστήριο του Bayji.

   Χωρίς τις μεγάλες μηχανές διύλισης, ο ISIS έχει αναγκαστεί να χρησιμοποιεί κινητά διυλιστήρια τα οποία παράγουν το πολύ 500 βαρέλια την ημέρα, αλλά η συμμαχία στοχεύει και αυτά. Από τις 21 Οκτωβρίου ντρόουνς, αμερικανικά βομβαρδιστικά και μαχητικά τζετ της Σαουδικής Αραβίας κατέστρεψαν 30.

   Όταν το Ισλαμικό Κράτος ξεκίνησε να καταλαμβάνει περιοχές και να αυξάνει την επικράτειά του, διεκδίκησε και τον έλεγχο των τραπεζών που βρίσκονταν εκεί. Το 2014, ο ISIS έκλεψε περίπου ένα δισ. δολάρια, σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών. "Είναι εξαιρετικά σημαντικό, εάν αναλογιστούμε πως η συγκεκριμένη πηγή εσόδων είναι μη ανανεώσιμη".

   Το Ισλαμικό Κράτος χειρίζεται διαφορετικά τις ιδωτικές τράπεζες και αλλιώς τις δημόσιες. Επιχειρεί να χτίσει μία οργανωμένη χώρα, επομένως χρειάζεται να διατηρήσει μία αίσθηση κανονικότητας, για τους ανθρώπους που βρίσκονται εγκλωβισμένοι εκεί. Για παράδειγμα, δεν αγγίζονται τα χρήματα των ιδιωτικών τραπεζών, επιλέγεται να φορολογούνται οι αναλήψεις.

   Εντούτοις, η κεντρική τράπεζα του Ιράκ πλιατσικολογήθηκε. Μόλις οι δυνάμεις του ISIS κατέλαβαν τη Μοσούλη το περασμένο έτος, η τρομοκρατική οργάνωση υφάρπαξε περίπου 450 εκατ. σε μετρητά και χρυσό. Ο χρυσός εκτιμάται πως χρησιμοποιείται για να φτιαχτούν τα κέρματα του χαλιφάτου.

   Το 2012 απήχθη ο Αμερικανός δημοσιογράφος Τζέιμς Φόλι (James Foley), με την οργάνωση να απαιτεί132 εκατ. δολάρια. Ζήτησε 200 εκατ. για δύο Ιαπωνέζους ομήρους. Δεν πληρώθηκε κανένα ποσό και όλοι δολοφονήθηκαν. Τα περισσότερα κράτη ακολουθούν πιστά το ψήφισμα του ΟΗΕ να μην χρηματοδοτούνται τρομοκράτες υπό οποιεσδήποτε προϋποθέσεις.

   Κάποια κράτη όμως επιλέγουν και πληρώνουν. Ο ένας μετά τον άλλον όμηρο, οι συγκρατούμενοι του Φόλει στην Ράκα, στη Συρία, απελευθερώθηκαν επειδή οι χώρες τους πλήρωσαν τα λύτρα για αυτούς. Γάλλοι, Ιταλοί και Ισπανοί κρατούμενοι του ISIS απελευθερώθηκαν, σύμφωνα με έρευνα των New York Times.

   Όπως κι αν έχει, ο ISIS συγκέντρωσε ως λύτρα από 20 εκατ. δολάρια μέχρι και 45 εκατ. δολάρια, μέσα στο 2014, σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών. Αν και οι απαγωγές δεν είναι τόσο προσοδοφόρα "επιχείρηση", είναι μία απόδειξη για το πως λειτουργεί το Ισλαμικό Κράτος. Ο Όλα Γιόναρ Καλντάγκερ (Ola Johan Kaldager) είναι αξιωματικός της κατασκοπείας εν αποστρατεία. ξεκίνησε στην E-14, την αντίστοιχη της ειδικών αποστολών ομάδας της CIA στην Νορβηγία.

   "Μιλάμε για το Ισλαμικό Κράτος και αναφερόμαστε σε αυτό σαν μία τρομοκρατική οργάνωση. Πρέπει να μιλάμε όμως γι αυτήν ως κράτος. Είναι κράτος τώρα", δηλώνει ο Καλντάγκερ. "Έχουν τη δική τους οικονομία, τα σύνορά τους, τα έθιμα και την φορολογία τους".

Πηγή: CNNMoney (New York)