Βιβλιοπαρουσίαση από τον Υπουργό Οικονομικών Γ. Στουρνάρα

Κατά την ομιλία του ο Υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, στην παρουσίαση του βιβλίου του δημοσιογράφου Γιάννη Πρετεντέρη «Ο Ψυχρός Εμφύλιος», μίλησε για μία ατυχή στιγμή, όταν η Ελλάδα μπήκε στο μηχανισμό διάσωσης. Παράλληλα, σημείωσε το λόγο για τον οποίο η Ελλάδα υπέστη τις συνέπειες του Μνημονίου.

   «Συναρπαστικό αφήγημα. Σίγουρα ο ιστορικός αυτής της σκοτεινής περιόδου δεν θα το αγνοήσει. Δείχνει σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια το πρόβλημα του οικονομικού μοντέλου της μεταπολίτευσης, την αδυναμία της χώρας να το διαχειριστεί και την ατυχή κατάληξή του, που δεν ήταν άλλη από την προσφυγή στον μηχανισμό διάσωσης, αυτό δηλαδή που αποκαλούμε μνημόνιο.

   Σαφώς και δεν ήταν ίδια όλη η περίοδος της μεταπολίτευσης μέχρι σήμερα. Υπήρχε, όμως, ένα κοινό χαρακτηριστικό: ότι συστηματικά δαπανούσαμε παραπάνω απ’ ό,τι παρήγαμε από την πρώτη μέρα της μεταπολίτευσης και μέχρι σχεδόν σήμερα.

   Σήμερα κλείνει κάπως αυτό: Η διαφορά ήταν μικρή στην αρχή ας πούμε 105 με 100, δηλαδή 5%, πολύ μεγάλη όμως στο τέλος της δεκαετίας του 2000, 117 με 100, δηλαδή 17%. Αυτή η διαφορά ήταν το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ως ποσοστό του ΑΕΠ. Τα ποσοστά που αναφέρω είναι πραγματικά. Αγνοήσαμε τη συνεχή χειροτέρευση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Αυτή ακριβώς η χειροτέρευση οδήγησε στη διόγκωση του εξωτερικού χρέους. Όλοι φταίμε γι’ αυτό. Φταίμε, επίσης, όχι γιατί το κάναμε, αλλά και γιατί διστάσαμε να πούμε στον κόσμο την αλήθεια για την ανάγκη να κλείσουμε αυτό το κενό.

   Το κενό αυτό θα μπορούσε να κλείσει σταδιακά, τόσο από την πλευρά της δαπάνης, π.χ. με την μείωση των δημοσίων δαπανών ή με την κατάργηση των αδικαιολόγητων φοροαπαλλαγών, όσο και από την πλευρά της παραγωγής π.χ. με αύξηση της παραγωγικότητας. Αλλά διστάσαμε. Όχι μόνο δεν μειώσαμε τις δημόσιες δαπάνες αλλά τις αυξήσαμε, μάλιστα δραματικά. Για την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα, κάναμε πολύ λίγα. Θα μπορούσαμε να ανοίγαμε έγκαιρα τα κλειστά επαγγέλματα, να μειώναμε τα γραφειοκρατικά εμπόδια στις επενδύσεις, ιδιαίτερα αυτά που αφορούν τις ξένες επενδύσεις, να κάναμε εκτεταμένες ιδιωτικοποιήσεις, να αξιοποιούσαμε την δημόσια γη. Η Ελλάδα έχει δημόσια γη, ως ποσοστό του ΑΕΠ, πολύ παραπάνω από οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρωζώνης. Αυτό το αγνοήσαμε, δηλαδή προτιμήσαμε να κόβουμε μισθούς και συντάξεις παρά να αξιοποιούμε δημόσια γη. Δεν το κάναμε, λοιπόν, καθόλου ή το κάναμε πολύ λίγο. Δεν αλλάξαμε αναπτυξιακό πρότυπο παρά τις ενδείξεις της κατάρρευσης του προϋπάρχοντος αναπτυξιακού προτύπου.

   Γιατί η κρίση ξέσπασε το 2009-2010;

   Ξέσπασε ως συνδυασμός δύο πραγμάτων: α) της αποκάλυψης της πραγματικής διάστασης του ελληνικού δημοσιονομικού προβλήματος, β) με την επανατιμολόγηση κινδύνων διεθνώς μετά την κατάρρευση της  Lehman Brothers. Δηλαδή, ενώ είχαμε προβλήματα δεν τα είχαν δει οι αγορές, γιατί έτσι δουλεύουν, με νοοτροπία «κοπαδιού». Όταν πάνε όλα καλά, ανεβάζουν το «κύμα» επάνω. Όταν πάνε άσχημα, κατακρημνίζονται όλα.

   […] Η Ελλάδα κατόρθωσε τελικά να σταθεί στα πόδια της. Μάζεψε τα κομμάτια της. Επέζησε. Διαπραγματεύτηκε όσο μπορούσε καλύτερα, δεδομένων των δυσκολιών. Σήμερα η στάση των αγορών έχει αλλάξει και αλλάζει απέναντι μας. Ουδείς μιλά πλέον για έξοδο από το ευρώ. Έχουμε καλύψει πλέον τα 2/3 του δρόμου που απαιτείται για την δημοσιονομική εξυγίανση και τα 3/4 του δρόμου για την αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας. Έχουμε καλύψει δηλαδή τη μεγαλύτερη απόσταση. Βέβαια, όπως σε κάθε μαραθώνιο τα τελευταία χιλιόμετρα είναι πιο δύσκολα γιατί ο δρομέας είναι κουρασμένος. Το Eurogroup μας αντάμειψε γι’ αυτό, παρόλο που πολλοί κάνουν ότι το αγνοούν, με τους εξής έξι τρόπους:

α) Κουρεύτηκε το χρέος μας κατά 40 δισ. ευρώ στο τέλος του 2012.

β) Μειώθηκαν τα επιτόκια δανεισμού μας κάτω από 2% (Πόσες άλλες χώρες έχουν αυτή την ευκαιρία;).

γ) Δόθηκε επιμήκυνση εξόφλησης μέχρι το 2040 και περίοδος χάριτος δέκα χρόνια.

δ) Η απαίτηση δημοσιονομικής εξυγίανσης επεκτάθηκε κατά δύο χρόνια, μέχρι το 2016 αντί για το 2014 που ήταν στην αρχή.

ε) Επιστρέφονται στην Ελλάδα από τις Κεντρικές Τράπεζες της Ευρωζώνης μέσω των κυβερνήσεών τους, αρκετά από τα κέρδη από τη διακράτηση ελληνικών ομολόγων των Κεντρικών Τραπεζών της Ευρωζώνης.

στ) στην απόφαση του Eurogroup της 27ης Νοεμβρίου του 2012 προβλέπεται ότι το χρέος θα μειωθεί κι άλλο, όταν η Ελλάδα πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα.