Στις 15 Σεπτεμβρίου του
2008 μία από τις μεγαλύτερες επενδυτικές τράπεζες στις Ηνωμένες Πολιτείες της
Αμερικής, η Lehman Brothers, κήρυξε πτώχευση καθώς είχε αποτύχει να βρει
αγοραστή και η αμερικανική κυβέρνηση εμφανίστηκε απρόθυμη να την βοηθήσει.
Έχοντας χάσει το 90% της
κεφαλαιοποίησής της από τις αρχές του 2008, με τις ζημιές της να ξεπερνούσαν στο
τρίτο τρίμηνο του έτους τα 3,9 δισεκατομμύρια δολάρια, η τράπεζα αναζητούσε για
να επιβιώσει κεφάλαια ύψους 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ακόμα και η Βρετανική
τράπεζα Barclays είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον για την εξαγορά της, ωστόσο κανένας
επενδυτικός όμιλος δεν επιχείρησε μία καταστροφική όπως θα επιδεικνυόταν
ενέργεια.
Η Lehman Brothers, γράφοντας ιστορία που έφτασε τα 158 χρόνια, έφερε στην επιφάνεια
ένα πρόβλημα που ίσως να μην είχε εμφανιστεί ούτε καν σήμερα, το 2011. Η
χρεοκοπία μίας τράπεζας, σε έναν πλανήτη όπου οι ηγέτες εφαρμόσουν όχι απλώς
καπιταλισμό, αλλά αντίθετα κρατικομονοπωλιακό
καπιταλισμό, μπορεί να αποδείξει ότι αυτές οι συνθήκες μπορούν να μας οδηγήσουν
μονάχα σε οικονομική κρίση.
Τι είναι ο κρατικομονοπωλιακός καπιταλισμός;
Σε αντίθεση με τον απλό καπιταλισμό, δηλαδή την κεφαλαιοκρατία, στη μαρξιστική
θεωρία ο κρατικομονοπωλιακός καπιταλισμός είναι μορφή καπιταλισμού που
χαρακτηρίζεται από τη συνένωση της δύναμης των καπιταλιστικών μονοπωλίων με τη
δύναμη του κράτους, του οποίου ο οικονομικός ρόλος ενισχύεται με την άμεση
ρυθμιστική του παρέμβαση στη διαδικασία συσσώρευσης κεφαλαίου. Πρόκειται για
ένα στάδιο στο οποίο οδηγήθηκε το καπιταλιστικό σύστημα μετά την οικονομική
κρίση του 1929 και 1930, για να εξισορροπήσει τις αντιθέσεις που δημιουργήθηκαν
από την εντελώς ελεύθερη λειτουργία της αγοράς (ώριμος καπιταλισμός).
Η
οικονομική αναρχία που ακολούθησε τη χρεοκοπία της Lehman Brothers εξελίσσεται
ακόμα και σήμερα, καθώς οι δείκτες των χρηματιστηρίων αδυνατούν να
σταθεροποιηθούν, την ίδια στιγμή που τα παράγωγα, όπως ο χρυσός ή το πετρέλαιο,
αυξομειώνονται σε καθημερινή βάση. Ενδεικτικά να αναφέρω πως τις υψηλότερες
απώλειες μεταξύ των εμπορευμάτων, τις παρουσίασε το πετρέλαιο, επιταχύνοντας
την υποχώρηση της τιμής του από τα ιστορικά υψηλά των 147 δολαρίων το βαρέλι
που είχε καταγράψει τον Ιούλιο του 2008, στα 33,5 δολάρια το βαρέλι προτού
κατορθώσει να ανακάμψει η τιμή του γύρω στα 80 δολάρια.
